แผงโซลาร์เซลล์ คือ อุปกรณ์ที่ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ในการผลิตพลังงานไฟฟ้าได้โดยตรงได้อย่างไม่จำกัด มีอายุการใช้งานยาวนาน เหมาะสำหรับอุตสาหกรรมโรงงาน และครัวเรือน อย่างไรก็ตาม ประสิทธิภาพของแผงโซลาร์เซลล์สามารถลดลงตามอายุการใช้งานได้ บทความนี้จะมาบอกว่าแผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้งานกี่ปี มีวิธีดูแลรักษาแผงโซลาร์เซลล์อย่างไรบ้าง และต้องจัดการอย่างไรกับแผงโซลาร์เซลล์ที่หมดอายุ

แผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้งานนานแค่ไหน

โดยปกติแล้ว แผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้งานประมาณ 25-30 ปี อย่างไรก็ตามประสิทธิภาพการใช้งานสูงสุดของแผงโซลาร์เซลล์อยู่ในช่วงประมาณ 1-10 ปีแรกหลังการติดตั้ง หลังจากนั้นประสิทธิภาพจะค่อยๆ เสื่อมลง โดยแผงโซลาร์เซลล์สามารถผลิตกระแสไฟฟ้าออกมาได้ปกติ แต่เป็นการผลิตในปริมาณที่น้อยลง นอกจากนี้ อายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์ยังขึ้นอยู่กับคุณภาพ การติดตั้ง และการบำรุงรักษาอีกด้วย

แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพเมื่อพ้นอายุการใช้งานหรือไม่

โดยปกติแล้วแผงโซลาร์เซลล์จะเสื่อมประสิทธิภาพลงประมาณ 0.5-3% ในทุกๆ ปี และเมื่อเวลาผ่านไปหลังจาก 25-30 ปี แผงโซลาร์เซลล์จึงสูญเสียกำลังผลิตไฟฟ้าประมาณ 12-15% โดยลดลงเป็นขั้นบันได แต่ยังสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้อยู่ในปริมาณที่น้อยลง ซึ่งผู้ผลิตส่วนใหญ่มักรับประกันอายุการใช้งานแผงโซลาร์เซลล์เพียง 25 ปี นอกจากนี้ ควรตรวจสอบอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นๆ เช่น สายไฟ เบรกเกอร์ อินเวอร์เตอร์ว่ายังสามารถทำงานได้เต็มประสิทธิภาพหรือไม่ รวมถึงตรวจสอบการชำรุดเสียหาย หรือรอยขีดข่วนบนแผงโซลาร์เซลล์ เพื่อให้มั่นใจว่าแผงโซลาร์เซลล์สามารถผลิตพลังงานได้ตามปกติ

ปัจจัยที่ส่งผลต่ออายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์

แม้ประสิทธิภาพในการผลิตกระแสไฟฟ้าของแผงโซลาร์เซลล์อาจมีการลดลงตามอายุการใช้งาน แต่ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่ออายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์หลายประการ ทั้งปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอก ดังนี้

คุณภาพของแผงโซลาร์เซลล์

คุณภาพของแผงโซลาร์เซลล์มีส่วนสำคัญที่ส่งผลต่ออายุการใช้งานที่ยาวนานขึ้น และชะลอการเสื่อมสภาพจากการใช้งาน โดยสามารถสังเกตได้จากประเภท และการรับประกันจากโรงงานผลิต ยิ่งมีระยะประกันที่ยาวนาน ก็ยิ่งเป็นการบ่งบอกว่าโรงงานผลิตมั่นใจในคุณภาพ และการใช้งานได้ยาวนานของสินค้า

การติดตั้งที่ถูกต้อง

การติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์อย่างถูกวิธีในบริเวณที่เหมาะสม มีส่วนช่วยให้แผงโซลาร์เซลล์ใช้งานได้ยาวนาน หากติดตั้งไม่ถูกวิธี หรือไม่เหมาะสม อายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์อาจเสื่อมสภาพเร็วขึ้น ดังนั้น การเลือกบริษัทจำหน่าย และติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ที่มีคุณภาพ พร้อมมีบริการซ่อมบำรุงรักษา จะช่วยให้สามารถดำเนินการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ได้อย่างถูกต้อง และยังตรวจสอบข้อขัดข้องก่อนจะเกิดปัญหาตามมาในภายหลังได้

การบำรุงรักษาอย่างถูกวิธี

การบำรุงรักษาแผงโซลาร์เซลล์อย่างถูกวิธีจะส่งผลต่ออายุการใช้งาน สิ่งแวดล้อม และประหยัดค่าใช้จ่ายจากค่าซ่อมบำรุงรักษา หากอยากให้แผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้งานยาวนานขึ้น การดูแลรักษา เช่น การป้องกันไม่ให้มีเศษขยะ กิ่งไม้ หรือใบไม้สะสมบนแผงโซลาร์เซลล์จนไปขัดขวางการรับพลังงานจากแสงอาทิตย์ หรือรอยขีดข่วนที่อาจทำให้แผงโซลาร์เซลล์แตกหัก ดังนั้น ควรหมั่นทำความสะอาดแผงโซลาร์เซลล์เป็นประจำ และควรติดตั้งตะแกรงกันสิ่งแปลกปลอมที่อาจส่งผลกระทบต่อแผงโซลาร์เซลล์

ปัจจัยภายนอกอื่นๆ

ปัจจัยภายนอกโดยเฉพาะอย่างยิ่งภัยธรรมชาติที่คาดเดาไม่ได้ อาจส่งผลต่ออายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์จนทำให้สูญเสียคุณภาพในการผลิตกระแสไฟฟ้าได้ รวมถึงสภาพอากาศ และอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เช่น  พายุฝนฟ้าคะนอง อากาศร้อน ความเข้มข้นของรังสียูวีสูง ความชื้นในอากาศสูงเป็นเวลานาน

การจัดการแผงโซลาร์เซลล์

เมื่อแผงโซลาร์เซลล์หมดอายุจะกลายเป็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ จึงต้องมีการนำไปรีไซเคิล หรือกำจัดทิ้งให้ถูกต้องตามกฎหมาย เพื่อไม่ให้เป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม และลดปริมาณการฝังกลบของเสีย ซึ่งการจัดการแผงโซลาร์เซลล์จะอยู่ในความรับผิดชอบบริษัทผู้ผลิต เพื่อให้วัสดุถูกแยกภายใต้กระบวนการที่เหมาะสม

วิธีการรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์

การรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์จำแนกออกเป็น 2 ประเภท คือ แผงโซลาร์เซลล์ซิลิกอน และแผงโซลาร์เซลล์แบบฟิล์มบาง โดยแผงโซลาร์เซลล์ทั้งสองประเภท มีวิธีการรีไซเคิลที่แตกต่างกัน ดังนี้

• แผงโซลาร์เซลล์แบบซิลิกอน สามารถรีไซเคิลได้โดยการแยกส่วนที่เป็นแก้ว และอะลูมิเนียมออกเป็นวัสดุที่นำเอากลับมาใช้ใหม่ได้ (Reuse) จากนั้นนำส่วนที่เหลือไปผ่านความร้อน 500 องศาเซลเซียส จนระเหยนำไปเป็นพลังงานความร้อน หรือทำการหลอมละลายแผ่นเวเฟอร์ (Wafer) เพื่อนำไปผลิตเป็นแผงโซลาร์เซลล์ใหม่
• แผงโซลาร์เซลล์แบบฟิล์มบาง สามารถรีไซเคิลได้โดยการตัดออกเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อนำสารเคลือบออก จากนั้นแยกส่วนที่เป็นของแข็ง และของเหลว จากนั้นใช้กรดเพื่อนำฟิล์มออกมาเป็นแก้ว แล้วนำกลับมาใช้ใหม่ได้

ค่าใช้จ่ายในการรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์

ส่วนใหญ่ผู้ผลิตจะรวมค่าธรรมเนียมในการรีไซเคิลกับราคาของแผงโซลาร์เซลล์แล้ว ซึ่งต้นทุนจริงของการกำจัดแผงพลังงานแสงอาทิตย์ขึ้นอยู่น้ำหนักของเสีย 1.5 PLN/กก. สุทธิ รวมค่าขนส่ง โดยหากคำนวนต้นทุนของการรีไซเคิลแผงโซลาร์เซลล์ระดับครัวเดือนจะตกอยู่ราว 300–850 PLN สุทธิ

การบำรุงรักษาเพื่อยืดอายุการใช้งานแผงโซลาร์เซลล์

เช่นเดียวกันกับอุปกรณ์อื่นๆ ภายในบ้าน แผงโซลาร์เซลล์ต้องการการบำรุงรักษา และทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้มีอายุการใช้งานที่นานขึ้น และคงประสิทธิภาพในการผลิตพลังงานเมื่อเวลาผ่านไป โดยวิธีในการดูแลรักษาให้แผงโซลาร์เซลล์คงทน มีดังนี้

เลือกแผงโซลาร์เซลล์ และทีมงานติดตั้งที่มีคุณภาพ

การเลือกแผงโซลาร์เซลล์ที่มีคุณภาพ การรับประกันจากบริษัทผู้ผลิตที่ไว้วางใจได้ มีบริการหลังการขาย มีทีมงานติดตั้งที่ชำนาญเพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานของแผงโซลาร์เซลล์ให้สามารถทำงานได้อย่างปกติ และเสื่อมประสิทธิภาพได้ช้าลงจากปัจจัยภายใน และภายนอก

ตรวจสอบ และบำรุงรักษาแผงโซลาร์เซลล์อย่างสม่ำเสมอ

การบำรุงรักษาแผงโซลาร์เซลล์ เช่น การทำความสะอาดลดฝุ่น หรือคราบสกปรกที่เกาะบนแผงโซลาร์เซลล์ ช่วยป้องกันไม่ให้ประสิทธิภาพการผลิตไฟฟ้าลดลงได้ ดังนั้น จึงควรหมั่นตรวจสอบสภาพ และการทำงานของอุปกรณ์เชื่อมต่อต่างๆ อย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานแผงโซลาร์เซลล์ให้ยาวนานขึ้น

ป้องกันแผงโซลาร์เซลล์จากความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น

การป้องกันแผงโซลาร์เซลล์จากปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอกที่อาจเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยวางแผนการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ในบริเวณที่ปลอดภัย และการเชื่อมต่อหลายๆ แผงเข้าด้วยกันจะช่วยลดความเสี่ยงจากการเสียหาย แตกหัก หรือสาเหตุอื่นๆ ทำให้แผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้นานมากขึ้น ลดค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในระหว่างการบำรุงรักษา อีกทั้งยังปลอดภัยต่อชีวิต และทรัพย์สิน

เมื่อไหร่ที่ควรวางแผนการเปลี่ยนแผงโซลาร์เซลล์

สัญญาณแรกที่บ่งบอกว่าควรวางแผนเปลี่ยนแผงโซลาร์เซลล์ คือ ประสิทธิภาพการทำงานที่ลดลงจนทำให้ไม่สามารถจ่ายพลังงานได้เท่าที่ควรจะเป็น ซึ่งเปลี่ยนไปตามระยะเวลาการใช้งาน โดยสามารถตรวจสอบได้จากเครื่องวัด หรือแอปพลิเคชันว่าแผงโซลาร์เซลล์ที่ใช้อยู่นั้นผลิตพลังงานเท่าไหร่ หากผลิตได้น้อยลง และต้องจ่ายค่าไฟในราคาที่สูงขึ้น ก็เป็นสัญญาณว่าถึงเวลาที่ควรจะเปลี่ยนแผงโซลาร์เซลล์ใหม่แล้ว

สรุป

แผงโซลาร์เซลล์มีอายุโดยเฉลี่ย 25-30 ปี โดยประสิทธิภาพจะค่อยๆ ลดลงตามระยะเวลา และหากแผงโซลาร์เซลล์มีอายุการใช้งานมาก หรือส่งสัญญาณการผลิตไฟฟ้าที่ลดลง ควรนำไปรีไซเคิลกับบริษัทผู้ผลิตตามกฎหมาย หากใครมีแผงโซลาร์เซลล์ที่ใช้มานานแล้วอยากตรวจสภาพ ซ่อมแซม หรือบำรุงรักษา สามารถใช้บริการกับทาง Sorarus ได้ ทีมงานผู้เชี่ยวชาญของเรามีประสบการณ์เฉพาะด้านในการให้บริการซ่อมบำรุง และดูแลระบบโซลาร์เซลล์ให้ปลอดภัย ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ คงระยะเวลาการใช้งานยาวนานมากขึ้น